Odporność transportu publicznego na ataki terrorystyczne

Na dworcach kolejowych czy lotniskach często słyszymy komunikaty przypominające o pilnowaniu naszych bagaży i niepozostawianiu ich bez nadzoru. Jest to jedno z działań mających na celu poprawę naszego bezpieczeństwa. Przechowujemy rzeczy w walizkach i torbach, by łatwiej było je transportować, jednak terroryści mogą wykorzystać je jako idealne miejsce do ukrycia materiałów wybuchowych.

7 lipca 2005 roku zapisał się tragicznie w historii Londynu. Tego ranka islamscy terroryści przeprowadzili serię czterech zamachów samobójczych, wymierzonych w trzy stacje metra i autobus piętrowy numer 30. Zginęły wtedy 52 osoby, a ponad 770 zostało rannych. Bardziej współczesne przykłady ataków na transport publiczny to zamachy w Brukseli z 2016 roku, w których zginęło 35 osób oraz mniej dotkliwy, ale nadal tragiczny, zamach na stację Parsons Green w Londynie, gdzie rannych zostało 27 osób. W odpowiedzi na te ataki kraje europejskie podjęły istotne kroki, aby wzmocnić swoje działania w zakresie zapobiegania aktom terrorystycznym. Niestety, zagrożenie wciąż pozostaje istotne.

Wczesne wykrywanie niebezpieczeństw grożących obiektom transportu publicznego, zwłaszcza w zatłoczonych miejscach, takich jak metro, dworce kolejowe i autobusowe, lotniska itp., jest bardzo trudne. W tych przestrzeniach codziennie przemieszczają się tłumy ludzi, co utrudnia identyfikację zagrożeń przy jednoczesnym zachowaniu płynności podróży. Jednym z możliwych rozwiązań jest rozwijanie technologii pozwalających na wykrywanie pozostawionych bez nadzoru przedmiotów mogących być wykorzystanych przez osoby o złych zamiarach do przenoszenia broni lub materiałów wybuchowych.

Wiele działań badawczo-rozwojowych, wspieranych przez Unię Europejską, koncentruje się na tym zagadnieniu, a jednym z takich projektów był PREVENT PCP, który zidentyfikował przedmioty pozostawione bez nadzoru jako jedno z głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa transportu publicznego.

Innowacyjne podejście do rozwoju technologii

Projekt PREVENT PCP miał za zadanie polepszenie bezpieczeństwa w transporcie i przestrzeniach publicznych poprzez przeprowadzenie procesu innowacyjnego zamówienia rozwiązań technologicznych umożliwiających szybkie i wczesne wykrywanie pozostawionych i potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów, identyfikację i śledzenie sprawców oraz wdrożenie zaawansowanego systemu do zarządzania kryzysowego. Aby osiągnąć swoje cele, projekt skorzystał z podejścia opartego na zamówieniach przedkomercyjnych (ang. Pre-Commercial Procurement – PCP) wspieranego przez Komisję Europejską, które pozwala na efektywny rozwój nowoczesnych rozwiązań.

Kluczowa zaleta PCP to oferowanie korzyści dla wszystkich stron zaangażowanych w projekt poprzez opracowanie narzędzi odpowiadających na konkretne wyzwania ich nabywców. Podejście to wspiera producentów technologii, przyspieszając proces wprowadzania wyników badań na rynek. Z perspektywy podatników, PCP zapewnia, że środki publiczne są odpowiednio wykorzystywane do rozwoju innowacyjnych produktów podnoszących jakość i efektywność systemów bezpieczeństwa.

W tym artykule przedstawiamy, jak PCP działa w praktyce. Aby uzyskać szczegóły dot. ogólnych założeń procesu zamówień przedkomercyjnych, wraz z informacjami o przygotowaniach do niego, zachęcamy do zapoznania się z naszym poprzednim artykułem na temat projektu SHIELD4CROWD, również finansowanego przez UE.

Zamówienie przedkomercyjne w ramach PREVENT PCP

Realizacja projektu PREVENT PCP była podzielona na cztery fazy:

• Faza 0: Etap przygotowawczy, obejmujący części przedprzetargową i przetargową,
• Faza 1: Projektowanie rozwiązań,
• Faza 2: Opracowanie prototypów,
• Faza 3: Walidacja operacyjna.

PREVENT PCP opierał się na wspólnie uzgodnionych scenariuszach bezpieczeństwa uwzględniających kluczowe zagrożenia i potrzeby innowacji, obejmujące aspekty technologiczne i procesowe. Te wymagania zostały określone podczas realizacji projektu PREVENT CSA, w ramach którego przeprowadzono szeroko zakrojone działania przygotowawcze do kolejnej fazy działań PREVENT PCP.

Po ich zakończeniu zespół opublikował wstępne ogłoszenie o przetargu i zorganizował otwarte konsultacje rynkowe oraz inne działania, aby zweryfikować, czy planowany proces PCP jest odpowiedni z perspektywy możliwości dostawców technologii. Ponadto w ramach PREVENT PCP przygotowano dokumentację, w której szczegółowo opisano proces przetargowy, procedurę oceny i kryteria wyboru podwykonawców.

Zaangażowanie rynku

Podczas zamówienia przedkomercyjnego oferenci uczestniczą w procesie opartym na rywalizacji między sobą, mającym na celu opracowanie najodpowiedniejszego rozwiązania technologicznego. Po wieloetapowej analizie zespół PREVENT PCP ogłosił wybór wykonawców, którzy przeszli do pierwszej fazy projektu:

• DAIMON – CS GROUP France, CERTH, XXII Group,
• PreventUS A.I. – Ayvos A.S.,
• Protecting Railway Transportation via Artificial Intelligence (PREVAIL) – Satways Ltd., imotion Analytics, Vicomtech,
• BULL SAS – Bull SAS (Atos),
• PANOPTES – Herta Security S.L., ChapsVision, ACIC SA,
• AI-Transportation – A.I. Tech srl, SAET SpA.

Wybrani wykonawcy przystąpili do fazy projektowania rozwiązań. Otrzymali zadanie opisania swoich narzędzi, przedstawienia pełnej architektury i przeglądu projektów oraz zweryfikowania wykonalności technicznej, ekonomicznej i organizacyjnej ich podejścia technologicznego, aby sprostać wyzwaniom projektu PREVENT PCP.

Rozwiązania technologiczne w praktyce

Faza 2 projektu PREVENT PCP poświęcona opracowaniu prototypów została zrealizowana z udziałem czterech zakwalifikowanych konsorcjów: DAIMON, PREVAIL, BULL SAS i PANOPTES. Był to intensywny okres pracy dla wszystkich partnerów projekt, a zwłaszcza zamawiających i firm biorących udział w procesie PCP. Działania obejmowały testowanie algorytmów, instalowanie i kalibrację rozwiązań, a także ich ocenę. W procesie odbywało się wiele konsultacji ustnych, a członkowie Komitetów Zarządzania Technicznego i Oceny Zamówień oraz inni doradcy odbyli osiem spotkań z każdym z wykonawców, aby wzmocnić współpracę i pomóc w optymalizacji działania rozwiązań.

Po rozważeniu aspektów technicznych i finansowych proponowanych rozwiązań, zespoły BULL SAS i PREVAIL zostały zaproszone do fazy walidacji operacyjnej. Ich narzędzia zostały wdrożone na kilku pilotażowych lokalizacjach i przetestowane z wykorzystaniem infrastruktury partnerów projektu PREVENT PCP.

Czym zakończył się projekt?

Celem zamówień przedkomercyjnych jest rozwój rozwiązań i osiągnięcie określonego zaawansowania technologicznego (TRL 8-9). PCP nie kończy się bezpośrednią komercjalizacją produktów. Może się to stać, gdy zamawiający zdecydują się na realizację kolejnych zamówień jako część publicznego zamówienia innowacyjnych rozwiązań (ang. Public Procurement of Innovative Solutions – PPI).

Projekt PREVENT PCP zakończył się 31 października 2024 roku, a konsorcja technologiczne sfinalizowały już swoje prace. Proponowane rozwiązania zostały pozytywnie ocenione, natomiast niektóre funkcje nadal wymagają dalszego rozwoju. Pomimo wyzwań związanych z ograniczonym czasem na wykonanie zadań, wyniki okazały się obiecujące, a zamawiający są otwarci na przyszłe zamówienia (PPI), aby pozyskać narzędzia. Oznacza to, że PREVENT PCP może mieć dalszy wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa transportu i przestrzeni publicznych.

Masz pytania dotyczące realizacji projektu PREVENT PCP? Skontaktuj się z zespołem projektu pod adresem: contact@prevent-pcp.eu!