Bezpieczniejsze pościgi policyjne – jak można ograniczyć ryzyko i liczbę ofiar?

Policyjne pościgi samochodowe często kojarzą się z emocjonującymi scenami z filmów akcji. Wybuchy, dramatyczne kolizje i bohaterskie zakończenia. Jednak w rzeczywistości takie pościgi często prowadzą do poważnych obrażeń, a nawet śmierci – zarówno funkcjonariuszy, podejrzanych, jak i osób postronnych. Czy zatem warto podejmować takie ryzyko? A może istnieją bezpieczniejsze i skuteczniejsze metody zatrzymania sprawców? Na szczęście trwają prace nad nowoczesnymi rozwiązaniami pozwalającymi prowadzić pościgi policyjne bezpiecznie i skutecznie.

Jak skutecznie ścigać sprawców wykroczeń, nie narażając przy tym bezpieczeństwa publicznego – to codzienny dylemat, przed którym stoją służby. Szukając wsparcia dla policji Unia Europejska finansuje inicjatywy mające stworzyć adekwatne rozwiązania. Jednym z projektów działających w tej dziedzinie jest INTERCEPT – inicjatywa ukierunkowana na opracowanie innowacyjnych technologii umożliwiających zdalne zatrzymanie pojazdu, dzięki czemu pościgi policyjne staną się bezpieczniejsze.

W poniższym artykule analizujemy wyzwania związane z pościgami policyjnymi oraz rolę nowoczesnych technologii w ograniczaniu zagrożeń. Przy okazji przedstawiamy także działania projektu INTERCEPT, który zmienia przyszłość działań służb.

Osobom zainteresowanym szczegółami projektu, polecamy zapoznanie się z metodologią projektu w artykule: „Insight #1 – Innovating Through Public Procurement”.

Główne wyzwania pościgów policyjnych

Przed rozpoczęciem pościgu funkcjonariusze muszą jak najszybciej ocenić wiele czynników, w tym poziom zagrożenia, jakie podejrzany stwarza dla otoczenia oraz potencjalne ryzyko dla bezpieczeństwa publicznego. W wielu krajach europejskich prawo wymaga, by policjanci stale analizowali zagrożenia i decydowali, czy pościg jest proporcjonalny do zaistniałej sytuacji. Jak podkreśla superintendent John Gelderblom z holenderskiej policji:

W związku z powyższym, istnieje wiele czynników, które policjanci muszą wziąć pod uwagę, jest to między innymi:

• Topografia – zatłoczone miasta, wąskie ulice, duży ruch czy nieprzewidywalne zachowanie pieszych zwiększają ryzyko wypadków. Z kolei autostrady pozwalają osiągać duże prędkości, co może zwiększać śmiertelność ewentualnych kolizji.
• Warunki atmosferyczne – deszcz, śnieg lub oblodzenie mogą sprawić, że prowadzenie pościgu będzie zbyt niebezpieczne.
• Rodzaj pojazdu podejrzanego – choć policja może ścigać motocykle, pościg przy wysokich prędkościach szybko staje się niebezpieczny. Z drugiej strony, starsze lub uszkodzone pojazdy mogą wydawać się łatwiejsze do zatrzymania ze względu na ograniczone osiągi, jednak zdesperowani podejrzani mogą wykazywać nieprzewidywalne i lekkomyślne zachowania, aby uniknąć zatrzymania.
• Zachowanie podejrzanego – funkcjonariusze muszą szybko ocenić nie tylko powagę popełnionego wykroczenia, ale także reakcje ściganego w czasie rzeczywistym.

W dynamicznych warunkach pościgu podjęcie decyzji jest bardzo trudne i opiera się głównie na indywidualnej ocenie sytuacji. Niektóre kraje, jak Polska, posiadają bardziej szczegółowe wytyczne: pościg można podjąć tylko wtedy, gdy funkcjonariusz posiada informacje o domniemanym kierunku poruszania się podejrzanego. Taka praktyka ogranicza niepotrzebne pościgi, zmniejszając ryzyko przypadkowych ofiar. Jednak w miejscach, gdzie wytyczne są mniej precyzyjne, na funkcjonariuszach spoczywa ogromna presja – wprawdzie niefortunna decyzja może mieć znaczący wpływ na czyjeś życie.

Bezpieczniejsze alternatywy dla pościgów

Aby ograniczyć potencjalne straty policja może stosować alternatywne metody pościgu, jak np.:

• Urządzenia GPS – podłożone do pojazdu podejrzanego, umożliwiają zdalne monitorowanie lokalizacji, tym samym zwiększając kontrolę nad przebiegiem działań operacyjnych. Niektóre radiowozy mogą być wyposażone w wyrzutnie, które wystrzeliwują lokalizator w kierunku samochodu podejrzanego, pozwalając na jego śledzenie bez konieczności natychmiastowego pościgu. W ten sposób służby mogą monitorować trasę ucieczki w czasie rzeczywistym i zaplanować bezpieczne zatrzymanie ściganego.
• Blokady drogowe – zmuszają podejrzanego do zatrzymania lub skierowania się w łatwym do przewidzenia kierunku.
• Kolczatki drogowe – rozłożone na drodze, przebijają opony ściganego auta i stopniowo wyłączają pojazd z ruchu.
• Specjalne urządzenie montowane na radiowozie (tzw.: the Grappler Police Bumper), które po zbliżeniu się do ściganego samochodu umożliwia wypuszczenie sieci, oplatające tylne koła uciekającego pojazdu i blokujące je.

Te metody mają jednak swoje ograniczenia. Lokalizatory GPS muszą być podłożone odpowiednio wcześniej, kolczatki drogowe można wykorzystać wyłącznie w bardziej przewidywalnych sytuacjach, a blokady drogowe nie zawsze można postawić od ręki. Dlatego potrzebne są nowe technologie.

Zdalne zatrzymywanie pojazdów – nowoczesna przyszłość pościgów

Dostrzegając potrzebę poprawy bezpieczeństwa pościgów, Unia Europejska uruchomiła projekt INTERCEPT. Inicjatywa ta ma na celu rozpocząć proces zamówień przedkomercyjnych (PCP) z udziałem firm technologicznych, które mogłyby stworzyć skalowalne i skuteczne rozwiązanie zdalnego zatrzymywania pojazdów. W ten sposób zagrożenia związanych z pościgami policyjnymi zostaną ograniczone.

Jak mogłoby działać zdalne zatrzymywanie pojazdów?

Popularnym podejściem jest wykorzystanie technologii GPS zintegrowanej z elektronicznym systemem sterowania pojazdem. Przykładowo, gdy podejrzany ucieka przez duże miasto, policja mogłaby zdalnie odciąć dopływ paliwa, umożliwiając bezpieczne i kontrolowane zatrzymanie.

Inną obiecującą techniką jest opracowanie systemów zdalnego sterowania. Dzięki nim organy ścigania mogłyby wysyłać polecenia bezpośrednio do systemów elektronicznych pojazdu, wykorzystując sieci komórkowe (np. GSM/GPRS) lub dedykowane kanały komunikacji. W takim hipotetycznym scenariuszu funkcjonariusze mogliby wysłać prostą komendę SMS-em, powodując natychmiastowe zatrzymanie uciekającego samochodu.

Kolejna możliwość to integracja systemów policyjnych z pojazdami za pośrednictwem interfejsów API. Umożliwiłoby to wysyłanie poleceń poprzez żądania HTTP. Dzięki temu pojazdy mogłyby być kontrolowane za pomocą przeznaczonej dla służb aplikacji mobilnej lub internetowej. W ten sposób możliwe byłoby szybkie i efektywne reagowanie na zagrożenia. Wyobraź sobie sytuację, w której skradziony samochód pędzi w kierunku ruchliwej autostrady – policja mogłaby zdalnie wydać polecenie zatrzymania, unieruchamiając pojazd, zanim ten dotrze do obszaru zabudowanego.

Choć rozwój technologii zdalnego zatrzymywania i kontroli pojazdów niesie ze sobą oczywiste korzyści w zakresie bezpieczeństwa publicznego, wymaga również starannego uwzględnienia kwestii prywatności oraz aspektów prawnych i etycznych. Eksperci projektu INTERCEPT mają świadomość tych wyzwań. Dlatego podkreślają konieczność stworzenia przejrzystych ram regulacyjnych, które wyeliminują wątpliwości prawne, jasno określą odpowiedzialność za zdalne zatrzymania pojazdu, a także uwzględnią kwestie związane z roszczeniami ubezpieczeniowymi oraz cyberzagrożeniami.

Stworzenie takiego rozwiązania to duże wyzwanie technologiczne. Służby potrzebują narzędzia uniwersalnego, a zarazem bezpiecznego. Wyłącznie upoważnione osoby powinny móc zdalnie zatrzymać pojazd – system należy solidnie zabezpieczyć przed potencjalnymi atakami hakerskimi.

Dodatkowo, w idealnym scenariuszu, technologia powinna być zintegrowana zarówno z nowoczesnymi samochodami wyposażonymi w inteligentne systemy, jak i starszymi modelami o prostszej elektronice. Obecnie jednak na rynku nie ma gotowych rozwiązań, które spełniałyby te wymagania i jednocześnie odpowiadały na potrzeby służb. Opracowanie takich narzędzi wymaga czasu, ciągłego testowania oraz bezpośredniego zaangażowania przyszłych użytkowników. Tradycyjny model zamówień publicznych nie daje takiej elastyczności, dlatego INTERCEPT stosuje podejście zamówień przedkomercyjnych (PCP). Umożliwia ono stopniowy rozwój technologii i jej dostosowanie do rzeczywistych warunków operacyjnych, zapewniając, że końcowi użytkownicy mają realny wpływ na ostateczny kształt narzędzi, które otrzymają.

Dowiedz się więcej o metodologii i założeniach projektu, czytając artykuł: „Insight #1 – Innovating Through Public Procurement”.

Rozwijaj z nami technologie na rzecz bezpiecznych pościgów

Już teraz trwają konsultacje z przyszłymi użytkownikami technologii zdalnego zatrzymywania: przedstawicielami organów ścigania, służb bezpieczeństwa oraz władz lokalnych. Jeśli jesteś jednym z nich i chcesz podzielić się swoimi uwagami oraz doświadczeniem – dołącz do rozmów.

Jednocześnie do udziału poszukiwane są także firmy technologiczne oraz dostawcy rozwiązań, które mogą pomóc służbom w bezpiecznym, zdalnym zatrzymywaniu pojazdów. To szansa na bliską współpracę z organami ścigania oraz możliwość rozwijania swoich technologii i prototypów. Dodatkowo to świetna okazja do poszerzania doświadczenia i kompetencji firmy.

Skuteczność i bezpieczeństwo

Przed organami ścigania wciąż trudne pytanie: jak skutecznie ścigać podejrzanych, nie narażając przy tym postronnych osób? Technologia może odpowiedzieć na to wyzwanie. Projekt INTERCEPT to krok ku przyszłości, w której funkcjonariusze będą mogli podejmować decyzję o pościgu bez obaw o życie swoje lub innych. Dzięki współpracy ekspertów, służb i sektora technologicznego powstaną narzędzia, które umożliwią szybkie i bezpieczne interwencje.

Przyszłość działań policyjnych opiera się na innowacjach. Będziesz jej częścią?

20 lat PPBW: Innowacje w bezpieczeństwie publicznym

Od dwóch dekad Polska Platforma Bezpieczeństwa Wewnętrznego wiąże służby ze specjalistami ds. nowoczesnych technologii i ochrony, zwiększając bezpieczeństwo przestrzeni publicznych w Europie.

Poprzez inicjatywy oparte na zamówieniach przedkomercyjnych (PCP) PPBW skutecznie łączy branżę technologiczną ze służbami porządku publicznego. Wśród najważniejszych osiągnięć znajdują się:

• PREVENT PCP – podnoszenie poziomu bezpieczeństwa w transporcie publicznym poprzez:
  • Automatyczne wykrywanie potencjalnie niebezpiecznych porzuconych przedmiotów
  • Identyfikację i śledzenie sprawców
  • Zaawansowany system zarządzania kryzysowego
• SHIELD4CROWD – zwiększenie bezpieczeństwa w węzłach transportowych poprzez:
  • Szybką reakcję na ataki terrorystyczne
  • Przeciwdziałanie dezinformacji w sytuacjach kryzysowych
• INTERCEPT – wspieranie rozwoju zaawansowanej technologii bezpiecznego zdalnego zatrzymywania pojazdów przez:
  • Konsolidację popytu na innowacyjne technologie bezpieczeństwa
  • Bardziej świadome podejmowanie decyzji związanych z inwestycjami w innowacyjne technologie bezpieczeństwa
  • Zwiększenie zdolności innowacyjnych publicznych podmiotów zamawiających w UE

Szukasz partnera do współpracy w projektach PCP? Skontaktuj się z nami!